معرفی کتاب امام رضا(ع)وایران

معرفی کتاب

درمورخ1401/03/22کتاب امام رضا(ع)وایران نوشته سیدحسین حرمعرفی وازطریق مجازی دراینستاگرام کتابخانه وغیره به نمایش گذاشته شد.

انقلاب عباسیان علیه امویان و حاکمیت آنان بر جهان اسلام، یکی از مهمترین حوادث تاریخ جهان اسلام به شمارمیرود. حاکمیتی که بیش از پنج قرن به طول انجامید. عباسیان هنگامی که بنی امیه را ساقط کردند و به خلافت رسیدند،مخالفان خودازجمله علویان و پیشوایان عدالت خواه شیعه و حتی گروههایی از هواداران و خویشان خودمانند ابوسلمه خلال،ابومسلم،عبدالله بن علی و عیسی بن موسی را از سر راه خود برداشتند. آنان در واقع برای برجای ماندن حکومت خود،ازقتل وآزاردیگران هیچ گونه پروایی نداشتند.درروزگارحاکمیت بنی عباس به ویژه تا پایان خلافت مأمون نفوذ عناصرایرانی دراموراداری وتسلط برآن، کاملاآشکار بود. کسانی چون ابوسلمه خلال و ابو مسلم در عهد سفاح،خاندان برامکه در دوره هارون، و خاندان سهل وطاهر در عصر مأمون. همکاری مؤثر ایرانیان برای به پیروزی رساندن انقلاب عباسیان از یک سو،ونیازآنان به دبیران کارآزموده برای اداره سرزمینهای وسیع خلافت از سویی دیگر،عباسیان راواداشت تادراین امرازایرانیان  که سوابق درخشانی در امور اداره داشتند استفاده کنند. از همین روی، آنان بسیاری از مناصب و سمتهای اداری وکشوری را به اینان سپردند و از سویی به شیوه ساسانیان، سازمان اداری و کشوری و آداب و رسوم و تشریفات درباری خودرانیز به وجودآوردند.دراین باره تدبردرچگونگی اداره ولایات ایران درآستانه ورود امام رضا(ع)به مرو وتأثیرات بسیار آن در تبیین جایگاه حکومت درایران،وهمچنین شیوه هایی که حاکمان برای اداره سرزمینشان به کار می بستند و دیوانهایی که دراین باره به آنان کمک میکردند، از اهمیت بسیاری برخوردار است که در فصل اول کتاب به آن اشاره خواهد شد.سیاست عباسیان دراثرگذشت زمان تغییریافت ودرجهت مخالفت با علویان سیاستی تندروانه شد.خراسانیان و متمایلان به علویان دریافتند که چه اشتباه بزرگی کرده اند،ازاین رودرصددمخالفت باخلافت بنی عباس برآمدند وبه تدریج قیامهایی نیز برپا کردند.این قیامهااز زمان منصور،دومین خلیفه عباسی،آغاز گردید و با توجه به سخت گیریهای وی نسبت به علویان روزبه روزبرشمارانقلابیان افزوده شد. گفتنی است درزمان مأمون درمناطق گوناگونی ازقلمرومملکت اسلامی قیامها و انقلابهایی برضد وی انجام گرفت که در پیشاپیش این قیامها، مبارزان اصیلی از اولاد علی (ع) و فرزندان فاطمه (ع)قرار داشتند.فزونی قیامهای علویان در نقاط مختلف مملکت اسلامی سبب شد که مأمون، سیاستی جدید را به کار بندد تا از یکسو جلوی این انقلابها را بگیرد و به خلافتشس نیز مشروعیت بخشد،وآن دعوت ازحضرت امام رضا(ع) از مدینه به مرو بود. امام رضا(ع)برخلاف میل خودمجبورشدبه دعوت مأمون پاسخ مثبت دهد. بنابراین ایشان از مسیرهایی که شیعیان علی (ع) در آنجا نبودند یا کمتر بودند، به مرو منتقل شد. این در حالی بود که حضرت پس ازمدتی مجبور به پذیرش ولایتعهدی مأمون نیز شد. امام در واقع با شروطی خاص آن را پذیرفتند و همین شروط مانع ازآن بود که مأمون کارهای خود را به نام امام انجام دهد.حضور امام رضا (ع) در ایران موجب پیوند بیشتر ایرانیان با خاندان پیامبر گردید و از سویی حلقه های علمی آنحضرت نیزموجب گسترش فعالیتهای شیعه در خراسان شد و خراسانیان بیش از پیش دراظهار محبت به این خاندان کوشیدند.به هر روی، پیچیدگی حوادث این دوره نگارنده را واداشت تا کتابی با عنوان (امام رضا (ع) و ایران) بنگارد تا بدین طریق بخش اندکی از تاریخ ایران اسلامی را باز نماید.